Nominaties en voordrachten 2019

In 2019 waren er in totaal 40 voordrachten; 17 in de categorie verbeteringen aan het spoor of in de spooromgeving en 23 in die van verbeteringen aan de dienstverlening aan reizigers.

Nominaties verbetering aan spoor of spooromgeving

In de categorie verbetering aan het Spoor of in de spooromgeving kende het bestuur van de stichting Jan van Stappen in 2019 nominaties toe aan onderstaande initiatieven en projecten.

Multipurpose mast
Maurits Pigeaud – ProRail

Op het perron staan vaak veel afzonderlijke palen met verschillende functies. Om het voor de reiziger overzichtelijker te maken, bedacht Maurits een mast waarin de verschillende functionaliteiten zijn geïntegreerd: verlichting, camera, omroep, klok en perronborden. Hij heeft daarbij bovendien aspecten als duurzaamheid, innovatie en vormgeving meegenomen. Het design van de mast voldoet aan de eisen van de Spoorbouwmeester en de mast is gemaakt van veilig, energiezuinig en gerecycled materiaal.

NS Smartwatch
Jolanda Cronemberger Sousa en Ron Bongers – NS Operatie

Dankzij de smartwatch is het niet langer nodig dat conducteurs op hun horloge kijken voor vertrek. De smartwatch toont het dienstkaartje in tienden van seconden en trilt als het tijd is voor vertrek. De smartwatch garandeert punctualiteit; zo kunnen ze met een open houding in gesprek met reizigers.

Burgerinitiatief verbetering kleine stationsgebieden
Jos van Bruggen – NS Stations

Een initiatief in Deurne dat klein begon, is inmiddels een bloeiende samenwerking tussen de Coöperatie Stationspark Deurne, vertegenwoordigd door Michel Lintermans, en NS Stations. Alle ideeën voor de verbetering van de stationsomgeving komen hier samen: van moestuin tot restauratie en van hinkelbaan tot watertappunt. Eigenaarschap van lokale vrijwilligers en de bijzondere inzet en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, zorgen voor een duurzaam en inclusief aanbod voor de inwoners van Deurne.

Nominaties verbetering dienstverlening aan reizigers

En in de categorie verbetering van de dienstverlening aan reizigers kende het bestuur van de stichting Jan van Stappen in 2019 nominaties toe aan de volgendeinitiatieven en projecten.

Aanjagers zitplaatszoeker
Leo van der Meulen en Raja Schmidt – NS Groep

Met de Zitplaatszoeker in NS-app helpt NS zijn reizigers om een zitplaats te vinden en kunnen ze slim kiezen waar ze instappen. De app toont in het reisadvies welk rijtuig nog voldoende zitplaats heeft, aan de hand van de kleuren groen, geel en oranje. Voor de zoeker zijn bestaande sensoren in de baan en trein gebruikt, middels slimme technologie toe te passen is inzichtelijk gemaakt welke rijtuigen rustig zijn.

Alle reizigers op 1, 2 en 3, met de Gebaren app
Els Quax-Stegemeijer – NS Operatie

Voor de 1,1 miljoen reizigers die dagelijks met de trein reizen, zijn omroepberichten vanzelfsprekend bij een wijziging in hun treinreis. Maar reizigers met een auditieve beperking kunnen de omroepberichten niet horen. Conducteur Els komt regelmatig in contact met deze reizigers die moeite hadden met onze communicatie. Dat bracht haar op het idee om een ‘gebarenboekje’ te maken, specifiek voor het reizen met NS. Samen met NS Toegankelijkheid en het Nederlands Gebarencentrum is van het boekje een app gemaakt met 300 gebaren, die inmiddels voor alle Nederlanders beschikbaar is. Zo kunnen NS’ers én medereizigers de juiste gebaren gebruiken om te communiceren met reizigers die doof of slechthorend zijn.

Beschikbaarheid toilet door realtime inzicht waterverbruik
Anke Peters – NS Operatie

De beschikbaarheid van toiletten in de FLIRT is verbeterd door gebruik te maken van sensordata die realtime inzicht geven in het verbruik van water. Als de watertank bijna vol is, gaat de trein naar het servicebedrijf om de tank te legen. Dit blijkt veel minder vaak nodig dan voorheen bedacht (7.000 in plaats van 20.000 keer per jaar). Dit gaf aanleiding tot opzegging van een onderhoudscontract, wat een besparing van € 600.000 opleverde. Plus een extra besparing doordat de treinen minder vaak naar het servicebedrijf gaan. En er zijn zo ook nog meer treinen beschikbaar voor de dienstregeling.

Overige voordrachten

Ben je benieuwd naar alle andere 34 voordrachten, lees dan verder.

Verbetering spoor of spooromgeving

TRENO: integraal rekenen voor een betere dienstregeling
Ontwikkelteam Treno: Mats Verschuren, Niek Guis, Jan de Bruijn en Bas von Königslöw (NS Groep)

In een jaar tijd is door samenwerking met verschillende afdelingen binnen NS een volledig nieuw rekenmodel ontwikkeld om allerlei mogelijke veranderingen in de dienstregeling te analyseren op wat het betekent voor de reiziger, de zitplaatskans, de maatschappelijke waarde, het benodigde materieel en personeel, onze financiën, et cetera. Een dienstregeling kan zo integraal worden doorgerekend, en de impact van besluiten kunnen beter worden beoordeeld. Dit model heeft dan ook al geleid tot betere dienstregelingen voor de komende jaren.

Data-uitwisseling in sneltreinvaart
Jack van Hoof en Hans Tönissen (NS Groep)

De Virtuele Trein is een innovatief IT-platform. Dit platform maakt het namelijk mogelijk om data van een trein naar een applicatie te sturen. Waarna de applicatie of een computer of een medewerker gelijk een signaal geeft om een actie uit te voeren. Zo kunnen voorspelde effecten van verstoringen in sneltreinvaart worden beperkt.

Meesterschap is vakmanschap
Bastiaan Pit en Michael Kox (NS Operatie)

Bij NS International is de dienstverlening vaak anders dan voor binnenlands vervoer. Het team machinisten heeft bij de invoering van de Eurostar laten zien dat het omgekeerde van gezegde ‘meesterschap is vakmanschap’ ook waar is. Terwijl dit normaalgesproken door het Leercentrum wordt gefaciliteerd, hebben zij volledig zelfsturend ervoor gezorgd dat de handboeken zijn vertaald, ze zich de stof eigen hebben gemaakt en die toepassen in de praktijk.

Vervangen laagspanningbekabeling in DDZ-motorwagen
Projectteam DDZ-laagspanningsbekabeling (NS Operatie)

Treinen gaan lang mee, maar soms komen ouderdomsverschijnselen onverwachts. Dat gebeurde bijvoorbeeld met de motorwagens van het DDZ-materieel. Ze vielen uit met storingen in het laagspanningscircuit. De isolatie van de bekabeling veroorzaakte kortsluiting. Om meer storingen en strandingen te voorkomen, is besloten de laagspanningsbekabeling te vervangen. Engineers en monteurs hebben gezamenlijk bij de eerste trein beoordeeld welke bekabeling vervangen diende te worden, gedemonteerd en hebben dit goed vastgelegd in de configuratie. Vervolgens is binnen een week 25 kilometer aan kabels vervangen.

Tijd en geld besparen Schadeherstel
Schilderploeg Schadeherstel en Mark Ebbers (NS Operatie)

De schilderploeg Schadeherstel heeft een nieuwe methodiek bedacht voor het spuiten van beschadigde treinen. Ze doen dit nu in een tent, en dat werkt als een trein. De doorlooptijd van het schadeherstel aan treinen is er aanzienlijk door verminderd en de fysieke belasting van de monteurs ook. Doordat de stam in configuratie kan blijven. en omdat de bakken niet van de stam worden gebroken.

Mijn Vakmanschap APP
Vincent Boeschoten en Lisan Beentjes (NS Groep)

De app vernieuwt het leren van het vak voor machinisten, conducteurs en hun teammanagers. Tijdens opleidingen en herinstructies maakten fysieke handboeken plaats voor instructievideo’s in de app. En terwijl je aan het werk bent, heb je nieuwsberichten en vakinformatie altijd actueel en binnen handbereik op de smartphone. De app is bovendien zo opgezet dat deze gemakkelijk is uit te breiden naar andere vakgebieden en informatiesoorten.

Huisvesting Eurostar Amsterdam en Rotterdam
Remco Dijkmans (NS Stations)

Binnen een ingewikkelde context is het gelukt om in sneltreinvaart een circulaire, tijdelijke huisvestingsoplossing te creëren op de stations Amsterdam en Rotterdam Centraal voor de bemanning van de Eurostar en de bij deze internationale treindienst horende douane faciliteiten.

Innovatieve perrontegel
Ruud Tielen en Matthijs Bessems (ProRail)

ProRail voert op stations in heel Nederland werkzaamheden uit aan de perrons. Dat gebeurt met betonnen tegels die te zwaar zijn voor handmatige verwerking. Deze nieuw ontwikkelde perrontegel is ongeveer een kilo lichter, voldoet aan de Arbowetgeving en maakt het werk van de stratenmakers een stuk lichter. En omdat de tegel is gemaakt van betongranulaat is er minder beton nodig, en is het een duurzaam gemaakt product.

Zelfrijdende Trein
Johanna Knijff en Rik van de Band (ProRail)

Een hoogstaand staaltje van veiligheid, planning en techniek. Over de Betuweroute reed in 2018 tussen het reguliere treinverkeer door de eerste zelfrijdende trein van Nederland. De goederentrein reed een afstand van zo’n 100 kilometer / met een snelheid van zo’n 100 kilometer per uur. De smart cruise control van deze zelfrijdende trein zorgt ervoor dat die energiezuinig en op tijd rijdt, wat het mogelijk maakt om meer treinen over het spoor te laten rijden

Reizigerstrein als meettrein
René v/d Velden, Martijn Smulders en Sytse Bisschop (ProRail)

Om de kwaliteit van het spoor te monitoren werden in de leemtes van de dienstregeling speciale treinen ingelegd om meetwerk te verrichten. Omdat reizigerstreinen veel vaker rijden, ontstond het idee die uit te rusten met sensoren. Zo ontstond een nieuwe, goedkope meetmethodiek die meer data oplevert en minder hinder voor de reizigers.

Jouw Baan Mijn Baan
Kasper Vos en Ezra Drost (ProRail)

Op basis van wederzijds vertrouwen en met oog voor elkaars kennis en kwaliteiten wisselden ProRail, NS, Rijkswaterstaat, RIVM, Staatsbosbeheer en het Kadaster hun communicatie-professionals budgetneutraal uit. Een frisse blik op bestaande thema’s of het proeven van andere werkwijzen, het leverde winst op voor iedereen. Creatieve oplossingen, andere methodieken, betere communicatie en inzicht in jezelf en je vak.

Maan en sterren voor Mantgum
Tjebbe Ruskamp (ProRail)

Inwoners van het Friese Mantgum draaiden uit protest tegen de felle verlichting op het station zelf een deel van de lampen uit. Een goed gesprek en nader onderzoek leidde tot een oplossing: innovatieve, slimme ledverlichting. In de lampen op het einde van het perron wordt de verlichting maximaal gedimd, en waar de trein stopt wordt de verlichting automatisch versterkt als er reizigers zijn. De verlichting straalt ook minder licht uit naar de omgeving. De inwoners van Mantgum blij dat ze hun maan en sterren terug hebben, en ProRail met een toepassing voor kleinere stationsomgevingen.

Handhaving met camera’s overwegen Hilversum
Marcel Donker (ProRail)

Net als veel voetgangers en fietsers negeren ook automobilisten, brommer- en motorrijder maar al te vaak de knipperende lichten van een overweg. In Hilversum zijn in samenwerking met de gemeente en het Openbaar Ministerie daarom camera’s ontwikkeld en geplaatst bij overwegen om de kentekenplaat van voertuigen die doorrijden als de lichten nog niet zijn gedoofd. Na een flyeractie om bestuurders te informeren, is er eerst gewaarschuwd maar uiteindelijk zijn er op basis van de camerabeelden bekeuringen uitgedeeld. Dat werkt, want het aantal overtredingen loop terug.

3D printen
Joris van Sande (NS Groep / NS Operatie)

In Nederland is het nog niet eerder toegepast, en in Europa zijn we de tweede:3D printen van onderdelen. Maar hoe pas je zoiets toe in een veiligheidskritische omgeving als de spoorbranche? Door een goede samenwerking in de keten en met stakeholders zoals het ministerie van IL&T en leveranciers. Zo deed Joris dit in 2018 voor 43 onderdelen: printen, testen en toelating. De voordelen zijn groot: geen minimum afname verplichting, snellere levertijden, minder voorraad, minder transport kosten, geen overproductie. Dit is een belangrijke verandering van de supply chain.

Verbetering dienstverlening aan de reiziger

Optimaliseren zitplaatskans met OV-Chipdata
Bert de Vries, Thijs Rensink en Michel Woudboer (NS Groep)

Door slim gebruik te maken van OV-Chipkaartgegevens kunnen we 20% van de staande reizigers een zitplaats geven zonder extra treinstellen in te zetten. Er is met alle mogelijke aantallen en de kans daarop gewerkt, en hier zijn wiskundige modellen van gemaakt. Met als resultaat 13% minder sta-minuten in sprinters en 22% in intercity’s.

Klantoordeelmanagement
Eugenie Martens en Thijs Urlings (NS Groep)

Om meer grip te krijgen op de klanttevredenheid, zijn klant- en data gedreven modellen en inzichten vertaald in persoonlijke KPI’s voor alle NS’ers. Elke medewerker weet wat hij kan doen om de reiziger blij te maken. De objectieve vergelijking van verschillende initiatieven en helpt bovendien bij het maken van slimme kostenefficiënte keuzes. De toepassing van de wetenschappelijke methodiek Lean leidde in 2018 tot het hoogste klantoordeel ooit: 86%.

De Storm | Agile in de praktijk
Jonne Balster (NS Groep)

Iedereen herinnert zich de storm van 18 januari 2018. De dienstregeling werd stilgelegd. Op dat moment begon de afdeling Geld Terug Bij Vertraging te bedenken hoe ze de claims van die dag zouden verwerken. Door staking van de dienstregeling kon het systeem niet automatisch claims controleren. Ze zochten de samenwerking met de business en IT. Zo is er razendsnel een nieuwe functionaliteit ontwikkeld en aan het systeem toegevoegd en is t het gelukt om binnen de gestelde 5 werkdagen alle claims af te handelen.

Klantgericht Omroepen
Pauline Bron en Ferry van Leent (NS Groep/NS Operatie)

Klantgericht omroepen is persoonlijker en leidt veel vaker tot een leuk contact tussen onze conducteurs en de reizigers getuige de vele high fives en vrolijke gezichten. De zichtbaarheid van conducteurs is met 13% toegenomen, de reizigers worden er blij van en de collega’s zelf hebben ook meer plezier in hun werk.

#STORMPOOLEN
Sylvia van Dijk en Tom Zwart (NS Groep)

Tijdens de beruchte stormdag van 18 januari 2018 lag het treinverkeer stil. Veel reizigers konden niet naar huis. Zo ontstond als variant op carpoolen de hashtag Stormpoolen. In totaal is de tag die dag 21.632 keer gebruikt en maar liefst 40.681.278 keer bekeken. Volgens de verkeersinformatie ontstonden er voor het eerst zogenaamde stormpoolfiles door automobilisten die gestrande treinreizigers oppikten en thuisbrachten Iedereen is die dag veilig thuisgekomen, met dank aan Sylvia en Tom en hun hashtag.

NS Flex: achteraf betalen voor je OV-reis
Marieke van Loon en Tom van Bruggen (NS Groep)

Reizigers verwachten van NS een moeiteloze reis van deur tot deur. Maar hoe die reis eruit ziet, is voor elke reiziger weer anders. NS Flex is een alles-in-één-oplossing voor het OV, tot stand gekomen door samenwerking binnen NS en daarbuiten. Elke vorm van vervoer kan eenvoudig worden gebruikt en betaald, en is ook nog tussentijds flexibel aan te passen aan het reisgedrag.

Digitaal handhaven voor V&S medewerkers
Petra Luijtjes en Annelies Elkhuizen (NS Groep)

In 2018 heeft NS Security de app ‘Redline’ voor NS aangeschaft, en daarna in samenwerking met Veiligheid & Service verder ontwikkeld en in gebruik genomen. Met de app kunnen medewerkers Veiligheid & Service incidenten snel en gemakkelijk oplossen door combibonnen te registreren. En de Security Backoffice van NS Security kan deze vervolgens net zo efficiënt afhandelen.

Eén bron voor alle reisinformatie
Herbert van Buitenen (NS Groep)

In 2018 is er een bron van informatie ingericht voor alle reisinformatie, van de NS-app tot aan de borden op het station. Naast een kostenbesparing zorgt deze bron er vooral voor dat reizigers zo veel meer samenhangende reisinformatie ontvangen, waardoor ze niet in de war raken als er iets met hun trein gebeurt.

Brede aanpak drugsoverlast Eschmarke, Glanerbrug en Gronau
Johan Voois (NS Stations)

Door de handel in en het gebruik van drugs in Eschmarke, Glanerbrug en Gronau was er sprake van behoorlijk wat overlast voor reizigers en medewerkers in de trein en op de stations. Op initiatief van Johan hebben een groot aantal zowel Nederlandse als Duitse organisaties de handen ineengeslagen om de overlast terug te dringen. Met succes.

Korting op koffie in je favoriete beker
Mea Westerbeek en Liset Deelder (NS Stations)

Vanaf 10 oktober 2018 kunnen reizigers hun lievelingsbeker of favoriete mok meenemen en deze bij verschillende formules op het station vol laten schenken met koffie. Ze krijgen hiermee 25 cent korting. Goed voor de reiziger én goed voor het milieu. Want door het meebrengen van een eigen beker verminderen we afval en voorkomen we zwerfafval van wegwerpbekers of losse plastic deksels op straat.

Gastvrijheidstraining stations Rotterdam Centraal en Utrecht Centraal
Marijke Ris en Mirjam Schokker (NS Stations)

De gastvrijheidstraining zorgt voor verbinding van alle medewerkers op het station die tijdens hun werk contact hebben met reizigers. Denk aan winkeliers, vervoerders, schoonmakers, politieagenten of veiligheidsmedewerkers. In de training staat hun gezamenlijke verantwoordelijkheid als gastheer of gastvrouw centraal en wat het betekent om ‘aan te staan’ voor onze reizigers. En ze leren zo ook meer over hun station.

60% minder hinder door multimodale aanpak
Team van 8 personen o.l.v. Christiaan Caan (ProRail)

In zowel 2019, 2020 en 2021 zijn er verschillende werkzaamheden gepland op het traject Muiderpoort en Bijlmer. Reizigers zouden in die drie jaar met meer dan 20 buitendienststellingen te maken krijgen, wat omgerekend zo’n 30 miljoen extra reizigersminuten zou betekenen. In onderling overleg tussen ProRail, NS, GVB, Gemeente Amsterdam, Rijkswaterstaat en de Vervoerregio en met alle portfolio’s op tafel is er een oplossing gekomen: een buitendienststelling inde zomer van 2020 met 12 miljoen extra reizigersminuten. Al met al een oplossing die resulteert in 60% minder hinder voor de reiziger.

Landelijk real-time inzicht in rijdende LOCS t.b.v. evacuatie gestrande reizigers
Waheed Ibrahim (ProRail)

Om reizigers in gestrande treinen binnen 1 uur te evacueren en weer handelingsperspectief te bieden is er inzicht nodig in beschikbare wegsleeplocomotieven. Hiervoor heeft Waheed een tool ontwikkeld, die de verkeersleiders landelijk real-time inzicht biedt in rijdende locomotieven en bijbehorende karakteristieken. Echt een vooruitgang, want voorheen was het vinden van geschikte wegsleeplocs voor de verkeersleiders een tijdrovend proces van rond bellen.

De best gewaardeerde spoorvervoerder door bevlogenheid en eigenaarschap
Klaas Haasnoot (NS Operatie)

De treindienst Alphen a/d Rijn – Gouda is naast de Hoofd Railnet concessie de enige regionale concessie van NS. In 2018 heeft een klein operationeel team alles uit de kast gehaald om te zorgen dat de reizigers op dit traject een zo goed mogelijk product werd geboden. Proactiviteit, onderlinge samenwerking en feedback vormden de basis voor het succes. In 2018 is de treindienst met een 7,9 de best gewaardeerde regionale spoorvervoerder van Nederland.

Succes@NS: Vloggende teammanagers inspireren hun collega’s om succes te behalen!
Jorrin van Dellen en John van der Flier (NS Operatie)

Jorrin en John zijn twee teammanagers die in 2018 zijn begonnen met vloggen. En intussen hebben de heren een groot bereik. . Met hun laagdrempelige aanpak en authentieke stijl gaan zij het gesprek aan met hun collega’s in de operatie. Ze laten zien hoe waardevol het is om als teammanager in gesprek te gaan met je mensen. Zo weet je wat er leeft en kun je beter bedenken wat er nodig is om ze mee te krijgen in waar je als bedrijf naartoe wil.. Jorrin en John dragen zo bij aan thema’s als professionalisering van management en verbinden van medewerkers en plaveien het pad naar de toekomst van NS als excellente dienstverlener. t.

Bodycams: Zien en gezien worden
Warner Ceelen en Hans Munk (NS Operatie)

Het gebruik van geweld tegen NS-medewerkers en tussen reizigers onderling neemt de laatste jaren toe. In 2018 hebben NS Security en Veiligheid & Service daarom de ongeveer 800 medewerkers Veiligheid & Service en beveiligers uitgerust met een bodycam. Die camera helpt ze om de sociale veiligheid op stations en in treinen te waarborgen. Van de bodycam gaat zowel een preventieve als repressieve werking uit. Dat blijkt ook uit metingen. Er is een grote stijging in veiligheidsbeleving bij medewerkers en 50% van de reizigers geeft aan zich veiliger te voelen.

Van Bioscooptrein “aan de ketting” tot catalogus voor Evenementen Treinen
Evelien ten Elsen en Elke Haesen-Kemperman (NS Operatie)

Een overvolle trein wordt met de PinkPop Express een feestje. Door een ’evenement’ te organiseren in een trein stijgt de klanttevredenheid sterk. Maar dat mag niet zomaar, de wettelijke eisen voor het rijden van een trein zijn streng. De werkgroep Experience Trains van NS Customer Experience stelde samen met NS Techniek en NS Treinmodernisering een catalogus samen en maakte afspraken met het Instituut voor Leefomgeving en Transport, zodat nu binnen een termijn van enkele weken een Experience Train ontwikkeld en toegelaten wordt.

Superambassadeur ORP en OTR
Ron Bongers (NS Operatie)

Door allerlei technologische ontwikkelingen verandert het werk bij NS. Acceptatie en draagvlak bij de introductie van innovatieve, eigentijdse hulpmiddelen zoals Mijn NS-apps zijn daarbij cruciaal. Hoofdconducteur Ron is superambassadeur. Naast zijn werk op de trein, ontwikkelt hij trainingsmateriaal, traint hij collega’s en ondersteunt hij bij verdere verbetering en in gebruik neming van de diverse Mijn NS-apps. Zijn betrokkenheid, vakmanschap en 24/7 inzet hebben de uitrol van hulpmiddelen en apps zoals de Opvolger Railpocket (ORP), Op Tijd Rijden en Juiste Vertrektijden naar 10.000 eerstelijns collega’s tot een groot succes gemaakt.

NS Reisassistentie: nieuw boekingssysteem
Adriaan van der Zee en Monique Kattevilder (NS Operatie)

Ongeveer 9.000 klanten met een functiebeperking maken gebruik van assistentieverlening. Nu is er een app ontwikkeld waarin mensen met een beperking met hun smartphone zelf assistentie kunnen aanvragen bij het in- en uitstappen en hun reis van het begin tot het einde kunne volgen. En servicemedewerkers kunnen in de app precies de aanvragen voor hun station bekijken.

Reisinformatie over toegankelijke reizen
Marjon Fonville en Herbert van Buitenen (NS Operatie)

NS werkt aan Nederland bereikbaar maken voor iedereen. Een toegankelijke treinreis voor mensen met een beperking hoort daarbij. Nog niet op alle stations en treinen zijn de hiervoor benodigde faciliteiten beschikbaar. Actuele reisinformatie over toegankelijkheid is voor deze groep mensen essentieel. Sinds december 2018 kunnen klanten met een beperking daarom terecht in de NS-app en op NS.nl voor actuele reisinformatie over waar ze zelfstandig kunnen in- en uitstappen en waar assistentieverlening mogelijk is.